|
|
|
|
|
|
Mijn eerste kennismaking met de X10 techniek was begin jaren 80. Destijds besloot mijn werkgever de verlichting te besturen met de z.g. X10-Timac modules van Busch & Jaeger. Helaas bleek al snel dat de modules niet echt geschikt waren voor een Industriële omgeving. De betrouwbaarheid liet (destijds) te wensen over. Te veel stoorsignalen op het net veroorzaakten te veel storingen bij de schakelmodules. Enige jaren later werd besloten het systeem te vervangen. Jaren later ( zomer 1999 ) liep ik bij toeval langs een Elektro- witgoedhandel waar het starterpakket van Marmitek werd aangeboden ( CK11 ). Na enige aarzeling heb ik toch besloten de gok te wagen. Hiermee begon een hernieuwde kennismaking met de X10 techniek.
X10 is een besturingssysteem waarbij verlichting en apparatuur geschakeld kan worden m.b.v. pulsen op de netspanning. Speciale modules worden vervolgens gebruikt om middels deze pulsen diverse systemen te schakelen en of te dimmen.
De hardware ziet er professioneler uit dan de modules uit de jaren 80. De modules zijn niet langer een blokje met drie draadjes. De Marmitek modules zijn verdeeld in drie groepen : Stekkermodules, Wandmodules en Dinrail modules. Sinds kort bestaat er ook weer een module uitvoering met de bekende drie draadjes ( zie Intellihome ).
|
In grote lijnen is het leverprogramma onderverdeeld in : |
|
|
|
Modules ( lamp, apparaat, zonnescherm c.q. rolluik ) |
||
|
Interfaces ( computerinterface, maxi - of minicontroller ) |
||
|
Filters en Fasen-koppelaars |
||
|
Software ( on-line of off-line software ) |
[ AM12 ] |
[ Maxi-controller ] |
|
|
||
|
Zie voor het hele leverprogramma de sites van o.a. Marmitek of Intellihome |
||
De meegeleverde software bij het starterpakket is van ActiveHome . Deze software is in diverse talen beschikbaar. Kijk voor de laatste versie eens bij Intellihome of X10-beta . De software is eenvoudig van opbouw en daardoor zeer makkelijk in gebruik. Het grootste voordeel is dat de timer instellingen en macro's gedownload kunnen worden naar de interface ( via de seriële verbinding ) waarna deze de totale besturing van verlichting en apparatuur overneemt. Dit betekent dat de computer niet persé aan hoeft te staan om e.e.a. te besturen. Een groot nadeel is wel dat er geen gebruik gemaakt kan worden van conditionele voorwaarden (If .. Then). Verder is het interne geheugen van de interface nogal beperkt waardoor er geen grote bestanden gedownload kunnen worden. Het gebruik van veel timer instellingen en macro's levert dan al snel een 'Out of Memory' melding op. Dit gebeurt ook als er gebruik gemaakt wordt van zonsopgang en zonsondergang tijden. Wordt hier een hoge resolutie gekozen dan betekent dit dat het geheugen snel vol raakt. Een mogelijke oplossing hiervoor is het softwarepakket Home Control Assistant . Dit pakket vereist echter dat de computer continue aan is !
In de praktijk moeten enkele zaken goed overwogen worden :
|
Heb ik een 3 fase of een 1 fase aansluiting in de groepenkast ? |
|
|
|
Zijn er meer X10 gebruikers in mijn omgeving ? |
||
|
Wil ik de computer altijd aan laten staan ? |
||
|
Wat moet er gebeuren als de spanning wegvalt en later |
||
|
weer terugkeert ? |
[ AW10 ] |
[ CM11 ] |
* Heb ik een 3 fase of een 1 fase aansluiting in de groepenkast ?
Als de groepenkast slechts gevoed wordt met 1 fase zal het werken met X10 signalen geen noemenswaardige problemen opleveren. Echter als er drie fasen aangesloten zijn moet er een verbinding gelegd worden tussen de fasen onderling. Dit gebeurt met z.g. fasen-koppelaars. Deze fasen-koppelaars zorgen ervoor dat de X10 signalen niet alleen herkend worden op de fase waarop de interface of controller aangesloten is, maar ook op de 2 andere fasen. Deze fasen-koppelaars worden in de groepenkast gebouwd. Voor een groepenkast met 3 fasen zijn dus drie koppelaars nodig. Zorg ervoor dat dit karwei door een erkende installateur uitgevoerd wordt ! De fasen-koppelaars zitten bij de meeste X10 leveranciers standaard in het programma.
|
Leike's huis |
|
Hier wordt gebruik gemaakt van een drie-in-een fasen koppelaar van Busch & Jaeger type 2291 |
* Zijn er meer X10 gebruikers in mijn omgeving ?
Indien de mogelijkheid bestaat dat X10 signalen of stoorsignalen van buitenaf invloed uitoefenen op de werking van het systeem, zal het nodig zijn z.g. filters in te bouwen. Deze filters worden net zoals de fasen-koppelaars in de groepenkast gebouwd. Laat dit ook over aan een erkende installateur ! Het softwarepakket ActiveHome biedt een mogelijkheid om te testen of er andere X10 gebruikers in de omgeving zijn ( Menukeuze : Tools, Zoek andere PC's ). Kies bij twijfel altijd voor een filter. Zoals bij het verhaal over de fasen-koppelaars geldt ook hier : bij 1 fase - 1 filter, bij 3 fasen - 3 filters. Ook deze filters zitten bij de meeste X10 leveranciers standaard in het programma.
|
Leike's huis |
|
Hier wordt gebruik gemaakt van drie losse Busch & Jaeger filters type 2293-63Kb |
* Wil ik de computer altijd aan laten staan ?
Als het niet wenselijk is de computer continue aan te laten is de keuze van de software zeer beperkt. Op dit moment kan alleen ActiveHome dit aan. Zoals gezegd zijn de mogelijkheden dan beperkt. Besluit U echter de computer continue aan te laten zal de keuze veel uitgebreider zijn. Nederlandstalige software is er echter nog niet.
Hier volgt een ( lang niet volledige ) opsomming van Engelstalige software :
Van de meeste pakketten kan een demoversie gedownload worden. Deze versie werkt dan meestal 30 dagen waarna het tijd wordt te registreren ( en betalen ! ).
* Wat moet er gebeuren als de spanning wegvalt en later weer terugkeert ?
Lang niet alle softwarepakketten kunnen goed omgaan met spanningsuitval. ActiveHome bijvoorbeeld heeft hier geen oplossing voor. Het is dus een verrassing wat er gebeurt als de spanning weer terugkeert. Het softwarepakket van HCA heeft hier een goede oplossing voor. Op gezette tijden wordt nl. de actuele status weggeschreven op de harde schijf. Na het terugkeren van de spanning wordt dit bestand gebruikt om de status weer te herstellen. Per module kan ook nog aangegeven worden of dit wel gewenst is.
Momenteel zijn 12 modules in gebruik :
|
3 Wanddimmers |
LW10 |
|
|
|
2 Stekkerdimmers |
LM12 |
||
|
1 Rolluikschakelaar |
SW10 |
||
|
8 Apparaatmodules |
6 x AM12 + 2 x TM12 |
||
|
2 Reserve |
1 x AM12 + 1 x LM12 |
[ LM12 ] |
[ SW10 ] |
Aangesloten hierop zijn o.a. :
|
Alle verlichting in de woonkamer, keuken en serre |
|
Koffiezetapparaat |
|
3 x Stereoinstallatie |
|
TV |
|
Rolluik |
| Printer |
|
Luchtpompje van goudvissen |
De besturing geschiedt m.b.v. het softwarepakket ActiveHome en de Interfacemodule ( CM11). Hiernaast wordt ook gebruik gemaakt van een 16 kanaals afstandsbediening ( HR10 ) en de Maxi-controller van Intellihome.
In het programma wordt gebruik gemaakt van zowel timerinstellingen als ook van macro's. Bovendien wordt verlichting en rolluik bestuurd afhankelijk van zonsondergang en zonsopgang.
|
Klik hier om het *.mac bestand te downloaden. |
|
|
Klik hier om het *.bak bestand te downloaden |
|
|
Klik hier om het *.x10 bestand te downloaden |
Tip : Het bestand met MAC als extensie is ook met een eenvoudige tektst-editor te bekijken en te wijzigen. Dit werkt mooier dan de macro-editor van ActiveHome.
Buiten de besturing m.b.v. Computer en Interface bestaan er ook z.g. Stand-Alone controllers. Deze controllers werken volledig zelfstandig en kunnen middels een PC of via een TV aansluiting ( On-screen ) geprogrammeerd worden. Deze controllers zijn over het algemeen nogal prijzig. Het voordeel is natuurlijk dat er geen PC staat te draaien. Kijk eens op de site van onderstaande leveranciers :
Heb je naar aanleiding van dit artikel nog vragen of opmerkingen ? Stuur dan een mailtje naar Leike !
